درباره تایرهای تیوب‌دار و تیوب‌لس یا بدون تیوب
مزایا، معایب و تفاوت‌ها
تایرهای تیوب‌دار و تیوب‌لس یا بدون تیوب علاوه بر ساختار متفاوت، مزایا و کاربردهای مختلفی نیز دارند.
تایرهای تیوب‌لس به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که کاملا هوابند باشند. تایرهای تیوب‌دار برای استفاده همراه با یک قطعه جداگانه که هوای فشرده را در خود نگه می‌دارد – یعنی تیوب داخلی – ساخته شده‌اند. حالا سوال این است که چطور سیستم دو بخشی تیوب‌ها پیش از سیستم ساده‌تری که تنها یک بخش دارد(تیوب‌لس) توسعه پیدا کرد و در دسترس قرار گرفت؟
تایرهای تیوب‌دار
تایرهای تیوب‌دار بنا به دلایلی نخستین تایرهای بادی موتورسیکلت بودند. اول اینکه خواص لاستیک با توجه به نحوه تولید و فرآوری آن متفاوت می‌شود. بخش بیرونی تایر باید به اندازه‌ای سخت باشد که بتواند کیلومترها سواری را تحمل کند، در حالی که تیوب باید نرم و انعطاف‌پذیر باشد تا بتواند درون تایر جا بگیرد. در بیشتر تاریخچه موتورسواری، با دو نوع لاستیک برای انجام دو کار متفاوت که دارای دو قطعه جداگانه بودند سروکار داشتیم.
چرخ‌های پره‌ای (سیمی) مدت‌هاست که در خودروها منسوخ شده‌اند، اما در موتورسیکلت‌ها مدت زمان بیشتری باقی ماندند و هنوز هم در بسیاری از موتورسیکلت‌ها استفاده می‌شوند. ساختن یک چرخ پره‌ای سنتی به‌خاطر سوراخ‌هایی که برای بستن پره‌ها به رینگ وجود دارد؛ دشوار است. از سوی دیگر، چرخ‌های یک‌تکه می‌توانند دارای محفظه‌ای کاملا جدا و هوابند باشند. در نتیجه، صنعت ساخت‌وساز چرخ‌ها شروع به تولید چرخ‌های قوی، دقیق و هوابند کرد که انقلاب تایرهای تیوب‌لس را به راه انداخت.
تایرهای تیوب‌لس
تایرهای تیوب‌لس نسبت به تایرهای تیوب‌دار مزایای زیادی دارند. وزن کمتری دارند، دمای عملکردشان پایین‌تر است و می‌توان آن‌ها را در شکل‌ها و پروفیل‌های متنوع‌تری تولید کرد.
همچنین در برابر پنچری‌ها عملکرد بهتری دارند. وقتی یک تایر تیوب‌دار با میخی در سرعت ۱۴۰ کیلومتر بر ساعت سوراخ می‌شود، تیوب می‌تواند به‌سرعت تخلیه شود و تایر همراه آن فرو می‌پاشد. ولی یک تایر تیوب‌لس یا بدون تیوب می‌تواند میخ (یا هر جسم تیز دیگری) را در لایه ضخیم خود گیر بیندازد و با آب‌بندی اطراف آن، هوا را درون تایر نگه دارد. البته «می‌تواند» واژه کلیدی اینجاست، چون همیشه هم این اتفاق نمی‌افتد، اما احتمال تخلیه تدریجی را بالا می‌برد که به شما فرصت می‌دهد به‌جای اینکه ناگهانی با پنچری کامل مواجه شوید؛ در سلامت و ایمنی کامل به کنار جاده بروید.
از دیگر نکات مهم، مسئله تعمیر آن است. اگر کنار بزرگراه و با یک میخ در تایر ایستاده‌اید، تعمیر موقتی یک تایر تیوب‌لس بسیار راحت‌تر است. با یک کیت پنچرگیری و یک وسیله برای باد کردن تایر، معمولا می‌توانید دوباره حرکت کنید. اما در مورد تایر تیوب‌دار، باید چرخ را از موتورسیکلت جدا کنید، تیوب را بیرون بیاورید، سوراخ را وصله بزنید (یا تیوب را در صورت داشتن یدکی تعویض کنید)، سپس همه چیز را دوباره سوار و باد کنید. قابل انجام است، ولی مراحل بیشتری دارد و برای بلند کردن موتور به ابزار نیاز دارید.
چرا هنوز از تایر تیوب‌دار و چرخ‌های پره‌ای استفاده می‌کنیم؟
این کار دو دلیل اصلی: عملکرد خارج از جاده (آفرود) و ظاهر.
موتورسیکلت‌های آفرود بزرگ‌ترین مخالفان تغییر به تایرهای تیوب‌لس هستند. چرخ‌های پره‌ای در زمین‌های ناهموار مزایای واقعی دارند، و هر کجا پره باشد معمولا تیوب هم هست. البته امروزه استثناهایی هم وجود دارد، مخصوصا در برخی موتورهای ماجراجویانه بزرگ و گران‌قیمت. بعضی از این موتورها دارای چرخ‌هایی هستند که پره‌ها به لبه رینگ وصل می‌شوند، نه به مرکز یا توپی.
این طراحی باعث می‌شود چرخ هوابند و امکان استفاده از تایر تیوب‌لس ممکن شود. به این ترتیب، موتورسواران ماجراجو هم از مزایای تایرهای تیوب‌لس برای جاده بهره‌مند می‌شوند، هم از دوام چرخ‌های پره‌ای برای مسیرهای سخت.
مکان دیگر استفاده از تایرهای تیوب‌دار، موتورسیکلت‌های کلاسیک یا کروزری است. برای برخی موتورسواران که ظاهر سنتی را ترجیح می‌دهند، چرخ‌های پره‌ای همان چیزی است که باید باشد؛ و این یعنی استفاده از تیوب.
سوپاپ تیوب (Valve Stem) چیست؟
سوپاپ در واقع امتدادی از محفظه هوابند است و یک شیر کوچک درون آن قرار دارد که برای تنظیم فشار داخل تایر استفاده می‌شود. در سیستم‌های سنتی با تیوب، سوپاپ بخشی از خود تیوب است. از یک سوراخ در رینگ بیرون می‌زند و معمولا با مهره‌ای در جای خود نگه داشته می‌شود. وقتی تیوب را تعویض می‌کنید، سوپاپ هم با آن عوض می‌شود.
در تایرهای تیوب‌لس، قضیه برعکس است. سوپاپ جداست و روی رینگ نصب می‌شود. (اگر موتور شما دیسک ترمزهای بزرگی دارد، ممکن است بهتر باشد از سوپاپ‌های زاویه‌دار استفاده کنید تا راحت‌تر بتوانید از شلنگ باد استفاده کنید.). در هر نوبت تعویض تایر، تیوب و سوپاپ باید تعویض شوند. چون حرارت می‌تواند باعث پوسیدگی لاستیک شود و در نتیجه نشت هوا و پنچری پیش می‌آید.
آیا می‌توان تیوب را در تایر تیوب‌لس گذاشت؟ یا تایر تیوب‌لس را روی رینگ تیوب‌دار نصب کرد؟
این‌ها کارهایی هستند که می‌توانید انجام دهید، اما به این معنی نیست که کاری آسان و منطقی باشد. اگر قصد استفاده از نوع خاصی از تایر را دارید، بهترین راه این است که موتوری را انتخاب کنید که از ابتدا برای آن طراحی شده باشد. همچنین می‌توانید چرخ‌ها را تعویض کنید، اما این کار معمولا پرهزینه و پیچیده است.
اگر اصرار دارید که تیوب را داخل تایر تیوب‌لس قرار دهید، قانون کلی این است که باید یک درجه ظرفیت بار و یک درجه سرعت کمتر از مشخصات تایر را در نظر بگیرید. دلیلش هم این است که ترکیب تیوب و تایر گرمای اضافی ایجاد می‌کند، مخصوصا اگر با سرعت بالا برانید.
اما برای استفاده از تایر تیوب‌لس روی رینگ تیوب‌دار، نمی‌گوییم غیرممکن است – چون ممکن است کسی بگوید که این کار را با موفقیت انجام داده – ولی این کار آسان نیست و احتمالا بهترین راه‌حل هم نیست. باید همه چیز را با چسب یا لایه لاستیکی هوابند کنید (که دائمی هم نخواهد بود). مهم‌تر از همه، لبه تایر تیوب‌لس ممکن است به‌درستی روی رینگ تیوب‌دار قرار نگیرد و آب‌بندی مناسبی ایجاد نشود. این دو برای هم ساخته نشده‌اند. به طور خلاصه این جایگزینی‌ها احتمالاً جواب نمی‌دهد و ممکن است خطرناک باشد.